چرا امام رضا دائم مناظره‌های کلامی می‌کرد؟
تاریخ انتشار: ۱۰ خرداد ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۸۷۶۴۰۴
آفتاب‌‌نیوز :
مطلب زیر گلچینی از کتاب حیات فکری و اجتماعی امامان شیعه به قلم رسول جعفریان، محقق و مورخ تاریخ اسلام است.
چرا امام رضا با مسائل کلامی مواجه بود و دائم مناظره می‌کرد؟ دوران امام رضا از دوران‌هایی است که بحث‌های کلامی از ناحیه جریانات گوناگون فکری به سرعت رو به رشد و توسعه گذاشته و در هر زمینه اختلاف نظر پدید آمده است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
در برابر این دو گروه، که یکی عقل را بر نقل ترجیح می‌داد و دیگری (اهل حدیث) به عکس، امام رضا می‌کوشید تا موضع خود را بیان کند. از این روست که بخش عمده روایاتی که از آن حضرت نقل شده، در موضوعات کلامی آن هم در شکل پرسش و پاسخ و یا احیانا مناظرات است.
در میان این مباحث آن چه که از همه بیشتر مطرح می‌شد، بحث‌های مربوط به امامت بود که یک پایه آن بر عقل و پایه دیگرش بر نقل استوار بود. البته مباحث مختلف مربوط به توحید، به ویژه مبحث صفات خداوند، از جمله صفت عدل که ارتباط مستقیمی با موضوع جبر و اختیار داشت، از داغ‌ترین بحث‌های کلامی در طول چندین قرن در میان مسلمانان بود.
جعل حدیث برای جبری نشان دادن امامان/ درخواست امام برای طرد احادیث غلات
محدودیت‌هایی که عباسیان برای علویان و شیعیان فراهم کرده بودند، غالبا باعث دوری شیعیان از ائمه بوده و از نظر فراگیری اعتقادات، مشکلاتی برای آن‌ها فراهم می‌کرد. مشکل مهم‌تر از ناحیه اهل حدیث بود، کسانی که تنها خود را متعهد به قبول ظواهر آیات و روایات دانسته و تحت تاثیر برخی از سوء تفسیر‌های مغرضانه‌ای که از طرف امویان و یا یهودیان سرچشمه گرفته و ترویج شده بود، قرار می‌گرفتند و ظاهر آیات و روایات را که دال بر تشبیه بود، می‌پذیرفتند. این افراد هرگز حاضر به جمعبندی کلی از آیات و تکیه به محکمات، که می‌توانست متشابهات را تفسیر کرده و مشکل تشبیه را حل کند، نبودند.
حسین بن خالد می‌گویدبه امام عرض کردم: عامه ما را معتقد به تشبیه و جبر می‌دانند و این به دلیل روایاتی است که از پدران شما نقل شده است. امام پاسخ بسیار جالبی داده و فرمدند:ای پسر خالد! روایاتی که می‌گویی از پدران من درباره تشبیه و جبر آمده زیادتر است یا آن چه که در این زمینه از خود پیامبر روایت شده؟ گفتم: آنچه از رسول خدا نقل شده بیشتر است. امام فرمود: پس باید بگویید رسول خدا قائل به تشبیه و جبر بوده است. گفتم: آن‌ها می‌گویند رسول خدا این کلمات را نفرموده است، بلکه به دروغ به او بسته اند. امام فرمودند: به مردم بگویید پدران من نیز چنین نفرموده اند بلکه این روایات را به نام آن‌ها جعل کرده اند. بعد امام فرمود: هر کس قائل به تشبیه و جبر باشد کافر و مشرک می‌شود و ما در دنیا و آخرت از او بیزاریم. امام پس از بیان این مطالب، آن روایات را ساخته دست غلات دانسته و از شیعیان خواست تا آن‌ها را از خود طرد کنند.
امام رضا (ع) قضیه جبر و اختیار انسان در انجام نیکی‌ها و بدی‌ها را چگونه توضیح داد؟
همین شبهات سبب شد که امام رضا به طور روشنی ضدیت موضع شیعه با اهل حدیث را برملا کند و در تعابیر گوناگونی با استفاده از فرمایشات امیرمومنان و یا خودش عقیده تنزیه را تشریح فرمود. امام به نقل از پدرانش و آن‌ها از رسول خدا روایت کرده اند: «هرکس که خدا را به آفریدگانش تشبیه کند او را نشناخته و کسی که گناهان بندگان را به او نسبت دهد او را عادل نداسته است.» این روایت در نفی هر دو اعتقاد (تشبیه و جبر) گویا و روشن است.
حسن بن علی الوشاء می‌گوید از ابوالحسن پرسیدم: آیا خدا اختیار انجام کار‌های بندگانش را به دست خودشان سپرده است؟ فرمود: خداوند اجل از آن است که چنین کند. عرض کردم: پس خدا آن‌ها را اجبار به انجام معاصی می‌کند، فرمود: خدا عادل‌تر و حکیم‌تر از آن است که چنین کند. سپس فرمود: خدا خطاب به بندگانش چنین می‌گوید:ای فرزند آدم! من به کار‌های خوب تو، از خود تو شایسته ترم و تو به کار‌های بدت شایسته‌تر از من هستی، با نیرویی که من به تو داده ام، مرا نافرمانی کردی.
منبع: سایت انتخابمنبع: آفتاب
کلیدواژه: امام رضا رسول جعفریان تاریخ اسلام امام رضا اهل حدیث رسول خدا
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت aftabnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «آفتاب» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۸۷۶۴۰۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
جدول پخش برنامه‌های انتخاباتی شبکه تهران
جدول پخش تبلیغات و مناظره‌های نامزد‌های مرحله دوم دوازدهمین انتخابات مجلس شورای اسلامی تهرانی (تهران، ری، شمیرانات، اسلامشهر و پردیس) برای روز شنبه، ۱۵ اردیبهشت ۱۴۰۳ منتشر شد.
برنامه تلویزیونی ۲۰ دقیقه‌ای "نماینده مردم" برای تبلیغات نامزد‌های دور دوم مجلس شورای اسلامی در شهر تهران تعریف شده است و نسخه رادیویی آن نیز از رادیو تهران پخش خواهد شد. ۸ مناظره هم برای نامزد‌های تهرانی (تهران، ری، شمیرانات، اسلامشهر و پردیس) و ۳ مناظره برای نامزد‌های ورامین، قرچک و پیشوا پیش بینی شده است. مناظره‌ها هم مانند برنامه‌های تبلیغاتی تلویزیون، "نماینده مردم" به صورت رایگان تولید و پخش می‌شود.
تداوم بارندگیها در کشور / دمای هوا در بعضی مناطق کاهش مییابد